Wszystkie teksty umieszczane na Linkedin lub naszych stronach internetowych są naszą opinią. Prosimy nie traktować ich jako porady prawnej w konkretnej sprawie, ponieważ konkretna sprawa zawsze wymaga indywidualnej analizy.
Prawo autorskie przewiduje specjalne uprawnienia pracodawcy względem utworów stworzonych przez pracowników w ramach ich obowiązków służbowych, jednakże dotyczą one jedynie pracowników zatrudnionych na umowę o pracę.
Utwory stworzone przez pozostałe osoby pracujące na podstawie umów cywilnoprawnych (umowy zlecenia, umowy o dzieło) podlegają ogólnym zasadom prawa autorskiego.
Dla przedsiębiorcy oznacza to, że w razie braku dodatkowych postanowień umownych, całość majątkowych praw autorskich do utworów stworzonych przez osoby pracujące na podstawie umów cywilnoprawnych przysługuje właśnie tym osobom. Sytuacja taka może prowadzić do szeregu problemów związanych z komercyjnym wykorzystaniem takich utworów.
W takim przypadku twórcy mogą prowadzić de facto do blokowania korzystania z takiego oprogramowania przez podmiot na zlecenie którego go tworzyli oraz przenieść majątkowe prawa autorskie np. na konkurencyjnego przedsiębiorcę. Aby uchronić się przed tego rodzaju ryzykiem, we wszystkich umowach o dzieło, w wyniku których mają już powstać zdefiniowane utwory w rozumieniu prawa autorskiego przedsiębiorca powinien zastrzec na piśmie postanowienie o przeniesieniu (najlepiej w ramach głównego wynagrodzenia) majątkowych praw autorskich do danego utworu na przedsiębiorcę na określonych w umowie polach eksploatacji.
Natomiast w przypadku stałych umów świadczenia usług, w których nie da się z góry wskazać utworów, które mają powstać w ramach umowy w przyszłości powinno znaleźć się zobowiązanie osoby zatrudnionej do przeniesienia na przedsiębiorcę majątkowych praw autorskich do utworów stworzonych w ramach kreślonej umowy. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że oprócz takiego zobowiązania, z każdorazową chwilą powstania określonego utworu konieczne jest podpisanie między taką osobą a pracodawcą odrębnej umowy przeniesienia majątkowych praw autorskich do konkretnego utworu.
W przypadku zatrudnienia pracownika w ramach umowy o pracę sytuacja pracodawcy wygląda znaczenie korzystniej i jest uzależniona od tego, czy pracownik w ramach wykonywania obowiązków służbowych tworzy programy komputerowe, czy też innego rodzaju utwory.
Zgodnie z Art. l2 ust. l prawa autorskiego w razie braku odrębnych postanowień umownych pracodawca, którego pracownik stworzył utwór niebędący programem komputerowym w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron (poza granicami wyznaczonymi przez „cel umowy” oraz „zgodny zamiar stron” majątkowe praw autorskie do utworu pozostaną przy pracowniku).
Dla pracodawcy oznacza to, że do uzyskania majątkowych praw autorskich do utworów stworzonych przez pracowników w wyniku wykonywania przez nich obowiązków ze stosunku pracy wymagane jest jedynie dokonanie przyjęcia takich utworów, bez konieczności podpisywania z pracownikiem dodatkowej umowy, czy też wypłaty mu dodatkowego wynagrodzenia.
W przypadku programów komputerowych przepisem regulującym kwestię uprawnień pracodawcy do tego typu utworów stworzonych przez pracowników jest art. 74 ust. 3 prawa autorskiego, zgodnie z którym – „Prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej”.
Oznacza to, że wobec braku odmiennych regulacji umownych, pracodawca w sposób pierwotny, nabywa całość majątkowych praw autorskich do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w ramach wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. W takim przypadku majątkowe prawa autorskie powstają z mocy samego prawa na rzecz pracodawcy, bez konieczności składania przez niego jakichkolwiek oświadczeń woli, jak ma to miejsce w przypadku utworów pracowniczych innych niż programy komputerowe. Ponadto w odniesieniu do programów komputerowych pracodawca nabywa całość majątkowych praw autorskich w chwili stworzenia utworu przez pracownika (tj. w chwili ustalenia utworu w jakiejkolwiek postaci), a nie w chwili przyjęcia utworu
Ponadto w odniesieniu do programów komputerowych pracodawca nabywa całość majątkowych praw autorskich w chwili stworzenia utworu przez pracownika (tj. w chwili ustalenia utworu w jakiejkolwiek postaci), a nie w chwili przyjęcia utworu
Mając na uwadze to, że pozornie podobne sytuacje może traktować w różny sposób, warto zabezpieczyć się zawczasu i w zależności od formy zatrudnienia stosowanej przez przedsiębiorcę oraz w zależności od utworów jakie powstają w ramach wykonywania przez pracowników ich obowiązków służbowych, zawrzeć w umowach z pracownikami dodatkowe klauzule prawa autorskiego, zapewniające przedsiębiorcy majątkowe prawa autorskie do utworów stworzonych na ich zlecenie przez osoby zatrudnione.